Je hebt het misschien wel eens gezien aan de onderkant van een fles ketchup: drie pijltjes die samen een driehoek vormen met daarin een cijfer. Deze getallen kunnen verschillen van 1 tot en met 7. Maar wat zegt dit precies? Het is van oorsprong bedacht om het type kunststof aan te duiden en is vooral nuttig bij het recyclen van plastic, maar is ook niet onbelangrijk voor je gezondheid. De Gezondheidskrant legt je uit waarom.
De driehoekige pijlicoontjes op plastic verpakkingen worden RIC genoemd, ofwel resin identification codes. Deze zogenoemde codes geven simpelweg aan welk type kunststof is gebruikt. Het getal in de driehoek op plasticverpakkingen verwijst naar het type plastic dat is gebruikt, en dit kan belangrijke informatie geven over de mogelijke schadelijke stoffen die in het materiaal aanwezig zijn of kunnen vrijkomen bij (her)gebruik en/of verhitting. Bepaalde RIC staan te boek als veilig en anderen als onveilig. Toch wordt ook het ‘onveilige plastic’ gebruikt in producten waarvan je het waarschijnlijk niet wist. Zo wordt code 7 vaak gebruikt in babyflesjes. Code 7-plastic bevat vaak bisfenol A (BPA), een chemische stof die hormonale verstoringen kan veroorzaken.
RIC 3,6 en 7 op plastic wil je absoluut vermijden
We hebben alle codes en de bijbehorende informatie hieronder voor je op een rij gezet. Alvast een klein ezelsbruggetje: de codes 1,2,4 en 5 zijn – als je dan toch plastic moet gebruiken – het meest veilig. RIC 3,6 en 7 wil je waar mogelijk vermijden. De RIC vind je doorgaans terug op producten met hard plastic, zoals ketchupflessen, zeepverpakkingen, frisdrankflessen en andere herbruikbare of dikkere plastic producten. Bij zacht plastic verpakkingen, zoals plastic zakken voor ontbijtkoek, brood of soep, staan deze codes vaak niet of zijn minder zichtbaar. Waarom? Dit heeft met het recyclingsproces van plastic te maken, dat bij zacht plastic anders is dan bij hard plastic.
De codes op plastic: dit betekenen ze
1. Polyethyleentereftalaat (PET of PETE) – Code 1
- Gebruik: Frisdrankflessen, waterflessen, voedselverpakkingen, textielvezels.
- Veiligheid: PET is relatief veilig voor eenmalig gebruik, maar wordt afgeraden voor hergebruik, vooral bij blootstelling aan hitte. Er is geen direct risico op het lekken van schadelijke stoffen bij normaal gebruik.
- Recycling: Zeer goed recyclebaar (meestal hergebruikt voor textiel of nieuwe flessen).
- Gezondheidsrisico’s: Bij herhaaldelijk gebruik of bij blootstelling aan hitte kunnen chemicaliën zoals antimoon vrijkomen.
- Veiligheidsscore: Redelijk veilig, maar niet voor hergebruik.
2. High-Density Polyethylene (HDPE) – Code 2
- Gebruik: Melkflessen, shampooflessen, schoonmaakmiddelen, speelgoed.
- Veiligheid: HDPE wordt beschouwd als een van de veiligste soorten plastic en lekt geen schadelijke chemicaliën uit, zelfs niet bij hergebruik.
- Recycling: Zeer goed recyclebaar.
- Gezondheidsrisico’s: Er zijn geen significante gezondheidsrisico’s bekend.
- Veiligheidsscore: Zeer veilig.
3. Low-Density Polyethylene (LDPE) – Code 4
- Gebruik: Plastic tassen, voedselverpakkingen, broodzakken.
- Veiligheid: LDPE is veilig voor gebruik met voedsel en lekt geen schadelijke chemicaliën, zelfs niet bij langdurig gebruik.
- Recycling: Minder gemakkelijk te recyclen dan HDPE en PET.
- Gezondheidsrisico’s: Er zijn geen bekende gezondheidsrisico’s.
- Veiligheidsscore: Zeer veilig.
4. Polypropyleen (PP) – Code 5
- Gebruik: Voedselcontainers, yoghurtbekers, flessendoppen, rietjes.
- Veiligheid: PP wordt beschouwd als een van de veiligste plasticsoorten. Het is hittebestendig en lekt geen schadelijke chemicaliën uit bij normaal gebruik.
- Recycling: Goed recyclebaar, hoewel minder wijdverspreid dan HDPE en PET.
- Gezondheidsrisico’s: Geen significante gezondheidsrisico’s bekend.
- Veiligheidsscore: Zeer veilig.
5. Polyvinylchloride (PVC) – Code 3
- Gebruik: Pijpleidingen, raamkozijnen, sommige verpakkingen, plasticfolie.
- Veiligheid: PVC bevat vaak ftalaten (weekmakers) die bekend staan om hun hormonale verstorende effecten. Bij verhitting of slijtage kan het ook giftige gassen afgeven, zoals dioxines.
- Recycling: Moeilijk te recyclen en wordt zelden gerecycled.
- Gezondheidsrisico’s: PVC is een van de meest toxische kunststoffen, vooral als het wordt blootgesteld aan hitte.
- Veiligheidsscore: Onveilig, te vermijden.
6. Polystyreen (PS) – Code 6
- Gebruik: Piepschuim, wegwerpbekers, voedselverpakkingen, plastic bestek.
- Veiligheid: Polystyreen kan styreen afgeven, een mogelijke kankerverwekkende stof. Bij contact met warme voedingsmiddelen of dranken neemt de kans op het lekken van deze stof toe.
- Recycling: Moeilijk te recyclen en vaak niet economisch rendabel.
- Gezondheidsrisico’s: Mogelijk kankerverwekkend bij langdurige blootstelling of verkeerd gebruik (zoals het verhitten van voedsel in PS-verpakkingen).
- Veiligheidsscore: Onveilig, te vermijden.
7. Other (Overige) – Code 7
- Gebruik: Polycarbonaat (PC), bioplastics, en andere kunststoffen. Vaak gevonden in waterkoelers, babyflesjes, en voedselcontainers.
- Veiligheid: Veel plastics in deze categorie bevatten bisfenol A (BPA), een chemische stof die hormonale verstoringen kan veroorzaken. Sommige plastics in deze categorie zijn echter ook bioplastics (zoals PLA), die veilig en milieuvriendelijker zijn.
- Recycling: Vaak moeilijk te recyclen door de variëteit aan kunststoffen in deze categorie.
- Gezondheidsrisico’s: BPA in polycarbonaat kan bij verhitting en slijtage uitlogen, wat schadelijk kan zijn voor de gezondheid, vooral bij baby’s en kinderen.
- Veiligheidsscore: Onveilig als het BPA bevat, vermijd vooral bij voedselverpakkingen.
Rangschikking van veilig naar onveilig:
- PP (Code 5) – Zeer veilig
- HDPE (Code 2) – Zeer veilig
- LDPE (Code 4) – Zeer veilig
- PET (Code 1) – Redelijk veilig, niet voor hergebruik
- PVC (Code 3) – Onveilig, te vermijden
- PS (Code 6) – Onveilig, te vermijden
- OTHER (Code 7) – Onveilig, vooral als het BPA bevat